Panik Atak Ne Demektir?
Panik atak aniden başlayan ve zaman zaman tekrar eden şiddetli korku atağıdır. Görünürde bir tehlike ya da atağa sebep olabilecek bir durum yokken yaşanan yoğun korku veya rahatsızlık durumudur.
Şiddetli fiziksel belirtilerle kendini gösterir. Panik bozukluk geçiren kişi kalp krizi geçirdiğini ya da öleceğini düşünebilir, korkutucu bir andır. Panik atak testi yaparak panik atağı yaşayıp yaşamadığınızı anlayabılirsıniz. İşte, okulda, sokakta, trafikte panik atağı gelebileceği gibi evde sakince otururken de gelebilir.
Panik atağı başladıktan 10 dakika sonra en yüksek seviyesine çıkar; genelde 10-30 dakika sürer. Nadiren 1 saati de bulabilir. Panik atağı bittikten sonra kişi kendini çok yorgun hisseder. Bu yorgunluğun geçmesi saatler alabilir. Panik atağın psikolojik etkileri ise daha uzun sürer.
Günümüz toplumunda sıkça karşılaştığımız ya da duyduğumuz “panik atak” kavramını ve bu atakların psikiyatrik bir hastalık halini tanımlayan “panik bozukluk” kavramını öğrenmek, anlamak ve hastalıklarla savaşmak artık gerekli olmuştur.
Panik Atak; genellikle beklenmedik bir anda başlayan ve tekrar eden, 10 dakikadan daha az sürede en şiddetli seviyeye ulaşan, yaklaşık olarak 30 dakika süren korku ve endişe nöbeti olarak tanımlanabilir. Bir depresyon ya da fobi karşısında yaşanılan abartılı heyecan halidir ve tek başına bir hastalık olarak kabul edilmez.
Panik Bozukluk Ne Demektir?
Panik bozukluk, tekrarlayan panik ataklarının sebep olduğu bir ruhsal rahatsızlıktır. Panik Bozukluk herhangi bir hastalık, stres kaynağı ya da tetikleyici sebep yokken birden bire panik atak halinin gelmesi, atakların tekrarlanması ve bazen sürekli hale gelmesi durumudur.
Panik bozukluğunda, atakların olmadığı zamanlarda yeni atak gelecek kaygısı yaşanır. Panik atağı yaşadığı için kalp krizi geçirme, ölme, kontrolü kaybetme, delirme ihtimallerini düşünüp üzülme durumu görülür. Ya da kişi, bu ihtimalleri düşünüp gündelik hayatını aksatır.
Atak geldiği zaman güvenli bir yerde olmak için okula, işe gitmek istemeyebilir, arkadaşlarıyla görüşmez, dışarı çıkmak istemez. Bu durumlarda panik bozukluğu gelişmiş olması ihtimali yüksektir. Psikiyatrik bir hastalıktır ve tedavi edilmesi gerekir.
Beklenmedik yer ve zamanlarda ortaya çıkan yinleyeci panik atakları ile karakterize olmuş bir kaygı bozukluğudur. Panik atakları, ölüm, felç geçirme, aklını yitirme, bayılma endişeleri gibi dehşet duyguları yaratan psikolojik süreçlerdir. Atak sırasında bu tür dehşet duygularına eşlik eden, çarpıntı, soluk kesilmesi, ateş basması, sıcağa bağlı olmayan terleme, uyuşma ve karıncalanma, baş dönmesi gibi fiziksel belirtiler görülür.
Tedavi edilmeden süren panik bozukluğuna sahip kişiler, ataklar sırasında sıklıkla soluğu acil serviste alırlar. Yaşadıkları durumun fiziksel bir hastalıktan kaynaklanmıyor oluşu nedeniyle çeşitli yatıştırıcılar kullanılarak atağı atlatmalarına yardımcı olunmaya çalışılır. Psikiyatri uzmanları ile görüşmeye yönlendirilen kişiler, genellikle ilk kez bu şekilde tanı alırlar.
Ne zaman ve nerede gerçekleşeceği belli olmayan atakların ortaya çıkmasını bekler hale gelen kişinin genel stres düzeyi sürekli yüksek seyreder. Kişi kendini güçsüz, çaresiz ve mutsuz hisseder. Atak yaşama ihtimaline karşı sürekli tedbir alma ihtiyacı hissetmeye başlar.
Bu nedenle atağın yaşanma ihtimali olan yerlerden veya o sırada çevrede bulunması olası insanlardan uzak durmaya çalıştığı bir tür agorafobi geliştirebilir. Mutlaka güvendiği biriyle birlikte olmayı isteyip yalnız kalma olasılığından kaçınabilir.
Panik bozukluğu tedavisi sürecinde kişi kriz anlarında yaşadığı belirtileri kontrol altına alabilmesi için eğitilir. Atakların anlamını fark etmeye ve kendi başına kriz anlarının üstesinden gelmeye başladıkça atakların sıklığı, süresi ve şiddeti azalır. Kişi giderek daha az miktarda atak yaşama beklentisi hissetmeye başlar.
Böylece stres düzeyi daha sağlıklı bir duruma gelir. Sorunun yaşanmaya başlamasının ardında yatan duygusal nedenlere ilişkin farkındalığın oluşması ve yaşantıların yeniden anlamlandırılması, iyilik halinin yaşandığı dönemin getirilerini kullanarak süreci iyileşmeye doğru ilerletir. Tedavide genellikkle en başarılı yaklaşım, bilişsel davranışçı psikoterapi ile birlikte yürütülen ilaç tedavisinin uygulanmasıdır.
Panik Atak - Panik Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Panik atak geçiren bir kişinin kalp atışları hızlanır, göğsü sıkışır, denge kaybı ve baş dönmesi yaşar. Ani gelişen bu korku nedeniyle kişi kendisini ölecekmiş gibi hisseder, kalp krizi ya da kısmi felç geçirdiğini düşünür.
Bu belirtilerin yanında aşırı nefes darlığı, terleme, titreme, mide bulantısı, üşüme, uyuşma ve karıncalanma, çevrenin farklı algılanması, nadiren halüsinasyon görülebilir. Fiziksel belirtilerin artışıyla paralel olarak korkunun şiddeti de artar.
Panik atağı belirtileri aşağıdaki gibidir:
1. Nefes darlığı ve boğulma hissi,
2. Nefesin kesilmesi,
3. Göğüste baskı hissi,
4. Çarpıntı hissi, kalbin çok hızlı atması,
5. Baş dönmesi, düşecek, bayılacak gibi hissetme,
6. Terleme,
7. Üşüme, ürperme,
8. Titreme ve sıcak basması,
9. Kulak çınlaması,
10. Baş dönmesi,
11. Mide bulantısı,
12. Kontrolü kaybetme korkusu, delirme korkusu
13. Kalp krizi korkusu, ölüm korkusu.
Bir panik atağında yukarıdaki belirtilerin en az 4 tanesi bulunur. Pek çok insan ortalama 1-2 kez panik atağı geçirebilir. Ancak bu atakların sürekli tekrar etmeye başlaması durumunda panik bozukluğundan bahsedilebilir.
Panik bozukluk hastası bir kişi ise, sürekli yaşadığı ataklar nedeniyle “yeniden yaşayacağım” korkusuyla yaşamaya başlar. Atak geçirdiği esnada çok endişeli görünür, konuşmakta zorlanır, düşüncelerine hakim olamaz ve zihni bulanır, kendini güvende hissetmek için oturur ve hareketsiz kalır.
Ataklar arasında ise tekrar eden panik ataklar sonucunda yaşamış olduklarını yeniden yaşamamak için kendince tedbirler almaya çalışır. Özellikle atak geçirdiği mekânlara girmekten kaçınma, kalabalıktan kaçınarak yalnızlığa yönelme, sürekli yanında ilaç taşıma, hastaneye sık gitme ve fiziksel bir hastalığı olduğuna kendini inandırma sık görülen davranış şekilleridir.
Panik Atak ve Panik Bozukluğun Nedenleri Nelerdir?
Diğer psikiyatrik rahatsızlıklar gibi panik atağın da tek bir nedeni yoktur. Psikolojik, sosyal ya da biyolojik etkenler bu hastalıklara sebep olabilir.
Panik atağın belirli bir sebebi olmamakla birlikte etkileme ihtimali olan bazı faktörlerden bahsedilebilir.
1. Genetik yatkınlık,
2. Çocukluk döneminde fiziksel ve cinsel istismar,
3. Olumsuz duygulara yatkınlık,
4. Stres düzeyini arttıracak kayıplar, travmatik olaylar,
5. Sigara, kafein kullanımı,
6. Uyuşturucu madde kullanımı,
7. Obsesif-kompulsif bozukluk, agorafobi gibi psikolojik durumlar,
8. Beyindeki kimyasal debgesizlikler
En sık rastlanan atak nedenleri; yoğun stres, aşırı kaygı, zayıf ve düzensiz beslenme alışkanlığı, ekonomik ve sosyal çevre düzeyi, yaşanan travmatik olay/olaylar, madde/alkol bağımlılığı, aile bireylerinde hastalığın varlığı, tedavi maksatlı kullanılan bazı ilaçlar (özellikle antidepresan), fobiler, fiziksel/bedensel ağrılar sayılabilir.
Panik ataklar esnasında yaşanan aşırı bedensel tepkilerin sürekli hale gelmesi, bunların kişi tarafından yanlış yorumlanması, korkunun süreğen olması ve bundan kaçınma ihtiyacı isteği nedeniyle panik bozukluk oluşur.
Panik Atak Panik Bozukluk Tedavisi Nasıldır?
Panik bozukluk hastalığında ilaç tedavisi mümkündür. İlaç tedavisi ile hastaların çoğunda belirtiler azalır ve şikâyetler geriler. Ancak psikiyatrist kontrolünde kullanılmalıdır. İlaç tedavisi yanında terapi uygulanır. Özellikle stresin kontrol altına alınması önem arz etmektedir.
Stresi kontrol altına almak için geliştirilen ve “kendi beyin dalgalarını görerek stresi kontrol altına almayı öğrenme” olarak tanımlanan “Neurobiofeedback Tekniği” kullanılmaktadır. Bu uygulama ile aşırı kaygı durumunda gösterilen bedensel tepkilerin anlaşılması ve kontrol altına alınması hedeflenmektedir.
LÜTFEN DİKKAT EDİNİZ!
-
Panik Atak ve bunun sonucu oluşan Panik Bozukluk; fiziksel bir rahatsızlıktan meydana gelmemektedir.
-
Yaşadığınız küçük fiziksel sorunları korkuya dönüştürmeyiniz.
-
Doktorunuz iyi olduğunuzu söylüyorsa, iyisinizdir.
-
Kaygı ve korkularınız için doktorunuzun verdiğinin dışında herhangi bir ilaç taşımayınız.
-
Korku ve kaygılarınızdan kaçınmak için alkol ya da uyuşturucuya sığınmayınız.
Ankara Panik Atak Testi Nasıl Yapılır?
Panik atağı geçirdiğinizi düşünüyorsanız panik atak testi yapabilir ya da panik atak belirtilerinden kaçını yaşadığınızı hesaplayabilirsiniz. Bu testler sonucunda panik atağı geçirdiğiniz sonucuna varırsanız, tekrar eden panik ataklarınız varsa ve günlük hayatınızı etkiliyorsa bir doktora ya da psikologa başvurmanız gerekir.
Teşhis koymak için doktor ya da psikolog size panik ataklarınızla ilgili sorular soracaktır. Bunlar, ataklarınızın gelme sıklığı, ne kadar sürdüğü, hangi belirtileri yaşadığınız, ailenizde panik atağı yaşayanların olup olmadığı gibi sorulardır. Bu sorulara verdiğiniz cevaplara göre panik atağı yaşayıp yaşamadığınızı, yaşıyorsanız bunun hayatınızı nasıl etkilediğine bakılarak panik bozukluğu olup olmadığınıza karar verilir.
Panik atak testi yaptıktan sonra teşhis sürecinde, doktor, panik atağı rahatsızlığı olduğundan emin olmak için, diğer sağlık sorunu ihtimallerini elemek zorunda kalacaktır. Kalp rahatsızlığı olmadığından emin olabilmek için bazı testler yapar. Testlerin sonucunda herhangi bir fiziksel sorun olmadığı ve atakların psikolojik sebeplerle yaşandığı anlaşılırsa psikologa yönlendirilir.
Panik atak ve panik bozukluğu için sıklıkla tercih edilen psikoterapi yöntemi bilişsel davranışçı terapidir. Terapi seanslarında panik atağı geçirirken neler yapabileceğiniz ve gelecekteki atakları nasıl önleyebileceğiniz çalışılır. İhtiyaç görülmesi halinde ilaç tedavisi de düzenlenebilir. Panik atağı ve panik bozukluğunda ilaç kullanımı yalnızca doktor kontrolünde olabilir.
Ankara Panik Atak Tedavi Merkezi
Panik atak sorunu yaşadığınızı düşünüyorsanız, panik atak testi için bizimle iletişime geçebilir ya da online randevu alabilirsiniz. Ankara Psikiyatri Merkezi olarak hizmet veren Erdem Psikiyatri Merkezi uzman psikolog ve psikiyatrları ile hizmetinizdedir.