Phubbing ne demek? Bu sorunun cevabına çok gerilerden gelmek daha uygun olur. Yüzyıllardır insanoğlu karşılaştığı ya da karşılaşabileceği zorlukların üstesinden gelebilmek için bilimsel araştırmalar yapar. Özellikle de bilimin teknoloji alanında yapılan çalışmalar tüm hızıyla devam etmektedir. İletişim teknolojilerindeki gelişmeler çok büyük boyuttaki elektronik cihazları daha hafif ve taşınabilir özellikteki mobil teknolojik ürünlere dönüştürmüştür. Bu ürünler insanların kullanımına sunulmaya başlanmıştır.
Mobil teknolojisindeki önemli gelişmeler, 1980’li yıllarda büyük boyuttaki sabit telefonlardan, taşınabilir özelliğe sahip el telefonlarına geçilmesini sağladı. Hem taşımadaki zorluk hem de yüksek enerjiye ihtiyaç duymaları bağımsız, küçük, daha hafif, daha ergonomik ve kolay taşınabilir mobil iletişim araçlarına ihtiyacın doğmasına neden oldu. Hatta insanların bireyselleşmeye başlamasının da bu ihtiyacın doğmasına sağladığı katkı azımsanamaz.
Modern ve istenen özelliklere sahip, küçük mobil telefonlara geçiş ise cep telefonları ile 1990’lı yıllarda oldu. 2000’li yılların başında da cep telefonları ile bilgi ve iletişim teknolojileri bir bütün olarak değerlendirilerek birlikte çalışabilecekleri şekilde geliştirme çalışmaları başladı. Günümüze kadar gelinen teknolojik seviye hala ilerlemeye devam etmektedir.
İnternet teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte mobil cihazların (cep telefonu, tablet, pda vb.) internete kolay bir şekilde erişmesi için GSM şirketleri 3G ve 4.5G gibi internet teknolojilerine yönelik altyapılarını sürekli güçlendirmektedir. Bu güçlendirme entegrasyon sürecini hızlandırıcı etki gösterir. Bu devamlı gelişim sürecinin sonucu olarak bireyler ekonomik, kültürel ve sosyal yönden çeşitli boyutlarda etkilenir. Bu kaçınılmaz etkilerden en önemlisi günlük hayatta sık sık karşılaştığımız “phubbing” kavramıdır.
Kökeni İngilizce olan phubbing kavramı, “phone” ismi ve “snub” (hiçe saymak, görmezden gelme) fiilinin bir araya gelmesiyle oluşur. Phone + snubbing kelimelerinin birleşimiyle phubbing kavramı ortaya çıkar. Akıllı telefonunuzun ekranına normalin çok üstünde süreyle bakıyor ve çevrenizdeki kişilerle iletişim kurmuyorsanız bu duruma “phubbing” denir. Phubbing yapan kişiye ise “phubber” ismi verilir. Dilimize yaklaşık 7 yıl önce dahil olan bu İngilizce kavramın henüz Türkçe bir karşılığı bulunamamıştır. Phubbing’in anlamı kısaca, gelişmekte olan teknolojinin kişilerin sosyal ve kültürel yaşamına olumsuz etkileri olarak ifade edilebilir.
Phubbing: Bir Teknoloji Bağımlılığı
Akıllı telefonların hayatımıza girmesiyle, karşımızdaki insanı daha az dinler, daha az dikkate alır olduk. Modern dünyanın önemli bir hastalığı haline gelen telefon bağımlılığı, insanın cep telefonunun kölesi olmaya başladığını gösteren, dönemin önemli hastalıklarından biri olarak görülür. Phubbing’i bir tür bağımlılık olarak da düşünülebilir. Bağımlılık terimi sağlık literatüründe genellikle alkol, eroin ve sigara için kullanılsa da teknolojinin bilinçsiz kullanılması da telefon bağımlılığı olarak adlandırılır.
Phubbing hastalığının görüldüğü insanlar cep telefonu kullanım sürelerine sınırlama getirmekte zorlanır. Bunun sonucunda sosyo-psikolojik olarak olumsuz etkilenirler, eğitim veya akademik süreçleri bile tehlikeye girebilir. Buna rağmen cep telefonu kullanımı davranışlarını devam ettirme eğilimi gösterir. İnternet bağlantısının olmadığı ortamlarda kendilerini huzursuz hissettikleri görülür.
Phubbing Evreleri Nelerdir?
Phubbing Sebepleri Nelerdir?
Araştırmalara göre dünyadaki her dört kişiden biri cep telefonu bağımlısıdır ve bu kişilerin çoğu bunun farkında bile değildir. Bu hastalığa neden olan etkenler çok çeşitli olsa da öne çakan bazı hususlar vardır. Bireylerin teknolojiye olan merak duygusunu kontrol edememesi ilk neden olarak sayılabilir. Bunun yanında bağımlı arkadaş çevresine sahip olmak phubbing riskini arttırır. Ayrıca süresiz ve verimsiz zaman geçirmekle ilgili her konuda olduğu gibi yeterli bilgi sahibi olmamak da bağımlılık riskini katlar. Teknolojiyi bir amaç doğrultusunda kullanmak gerekir.
Aksi takdirde boşa harcanan zaman artar. Çevreden bağımsız asosyal bir hayat tarzı içinde bulunmak da kişiyi bağımlılığa iten sebeplerdendir. İçsel dürtüleri kontrol edememek gibi sorunu olanların bu hastalığa yakalanma ihtimalleri yüksektir. Bireyin gerçek yaşamında elde edemedikleri şeylere sanal dünyada kolay bir şekilde ulaşabilmesi aslında en önemli neden olarak söylenebilir. Hayatımızda var olan problemleri çözmeye çalışmak yerine teknolojik araçlardan olan akıllı telefon ile zaman geçirmek bağımlılığa davetiye çıkarır.
Phubbing Belirtileri Nelerdir?
Phubbing’in Ortaya Çıkardığı Sonuçlar
Zamanla edindiğiniz alışkanlıklar sizi ‘sosyal’ çevreniz içerisinde ‘asosyal’ hale getirmeye başladıysa tehlike çanları sizin için çalıyor demektir. Buradaki tehlikeyi iki açıdan değerlendirilebilir. Birincisi çevrenizdeki insanlara karşı yapılan saygısızlığın aranızdaki ilişkileri bozma ihtimalidir. İkincisi ise yüz yüze paylaşımların değerinin her geçen gün azalmaya başlamış olması gerçeği.
Sosyal bir varlık olarak yaratılan insan sosyallikten vazgeçerse geriye ne kalır? İnsanlar artık sadece maddi olarak birbirlerine ihtiyaçları olduğunu düşünmeye başladı. Oysa, gözlere bakmanın, konuşarak iletişim kurmanın hayatımızda düşündüğümüzden çok önemli bir yeri var. Duygu durumunuzla ilgili paylaştığınız bir sosyal medya durum güncellemesi yüzlerce beğeni alabilir.
Fakat gerçekte asıl önemli olan, mutsuz anlarınızda size destek olmak için kapınızı çalan birileri olup olmadığıdır. Sanal hayatınızla gerçekleriniz arasındaki fark ne kadar büyükse, o kadar büyük bir travma yaşayabileceğiniz söylenebilir. İşte sırf bu sebepten; sizi dinleyen ya da onu dinleyebileceğiniz kişilerle bir araya geldiğinizde akıllı telefonlarınızı bir kenara bırakmak gerekir. Hani bir söz vardır: ‘hayvanlar koklaşa koklaşa, insanlar konuşa konuşa anlaşır’ deriz. Ne yazık ki günümüzde yavaş yavaş bu söz geçerliliğini yitirmeye başladı.
Phubbing’e Karşı Ne Yapılabilir?
Avusturalyalı Alex Haigh (2013) tarafından phubbing karşıtı ilk girişim “stop phubbing” kampanyası ile başlatıldı. Bu kampanya ile insanlar örgütlenmeye çağırılmakta ve teknolojinin sosyalleşmeye karşıtı olumsuz etkileri ortaya konulmaktadır. Bununla birlikte kişisel bazda da yapılabilecek birçok şey var. Phubbing hastaları çoğunlukla stres, kaygı, depresyon, sosyal fobi problemleri yaşar.
Nasıl ki çok fazla kilo aldığınızda zayıflamak için gıda diyetine başlıyorsunuz, phubbing belirtilerini taşıdığınızı hissettiğiniz anda bu bağımlılıktan kurtulmanız için internet diyetine başlamalısınız. Phubbing ile en etkili savaşma yolu, çocukluğunuzdan miras kalan, birlikte vakit geçirdiğiniz ve eğlendiğiniz o eski aktivitelerle çocuklarınızı buluşturabilmektir. Bu sayede onları bağımlı olması muhtemel teknolojik cihazlardan uzak tutabilirsiniz.
Kliniğimizde psikiyatristlerin ve psikologların beraber belirledikleri tedavi programları ile Ankara Psikoterapi Kliniği Erdem Psikiyati olarak en iyi çözümlerle hizmetinizdeyiz.