Doğum Sonrası Depresyonu Nedir?
Doğum sonrası depresyonu, yeni doğum yapmış annelerde görülen bir depresyondur. Postpartum depresyon (PPT) olarak da bilinir. Yeni doğum yapmış kadınlarda görülen fiziksel, duygusal, davranışsal değişimlerin tamamıdır. Doğum sonrası depresyonu “bebek stresi” ile karıştırılabilir. Postpartum depresyon tanısı konurken yalnızca doğum ile gözlemlenen belirtiler arasındaki ilişkiye bakılmaz, depresyonun şiddetine ve belirtilerin görülme süresine de bakılır.
Hamilelik sürecinde kadınların hormonlarında büyük bir atış olur. Doğumla beraber hormonların düzeyi hamilelik öncesine döner. Hormonlardaki bu ani değişim vücutta kimyasal bir değişim anlamına gelir. Hormon değişiminin doğrudan doğum sonrası depresyona sebep olmadığı bilinmektedir. Ancak buna anne olmakla ilgili sosyal, psikolojik değişiklikler ve sorumluluklar da eklenir. Yeni annenin kişisel özellikleri ve toplumsal beklentilerin de etkisiyle doğum sonrası depresyon gelişebilir.
Bu süreçte kadınların yaşadığı fiziksel, duygusal değişiklikler ve bunların davranışlara yansımaları doğum sonrası depresyonu olarak tanımlanır. Doğum sonrası depresyonu belirtileri 2 hafta içinde görülmeye başlanır. Postpartum depresyon, doğumdan sonraki 3 ay içinde gerçekleşir. Nadir de olsa daha geç ortaya çıktığı da görülebilir.
Belirtiler hamilelik sürecinde de başlamış olabilir. Ancak doğum sonrası depresyon diyebilmek için doğumdan sonra da devam etmesi gerekir. Yeni doğum yapmış kadınların %10-20’sinde görülür. Ancak duygularını çevrelerine anlatmadıkları için gerçek oranın bilinen üstünde olduğu düşünülür.
Doğum Sonrası Depresyon Belirtileri Nelerdir?
Aşağıda doğum sonrası depresyon belirtileri verilmiştir. Bu belirtilerden birkaçına sahip bir yeni anneyseniz ve belirtiler iki haftadan daha uzun bir süredir görülebiliyorsa doğum sonrası depresyon yaşıyor olabilirsiniz. Bir uzmandan yardım almak bu süreci daha rahat atlatmanız ve bebeğinizin gelişimi için faydalı olabilir. Depresyon belirtileri ve doğum sonrası depresyon belirtileri benzerlik gösterir. Bu da depresyonda olduğu gibi doğum sonrası depresyonda da tedaviyle olumlu sonuç alınabileceği anlamına gelir.
Duygularda Görülebilecek Belirtiler
Duygusal değişiklikler
1. Üzgün ve mutsuz hissetme,
2. Çaresizlik hissi,
3. Değersizlik hissi,
4. İlgi ve isteklerin azalması,
5. Yetersizlik ve suçluluk duygusu,
6. Deprsesif ruh hali,
7. Gerginlik hissi ve endişelilik hali,
8. Sürekli değişen ruh hali,
9. Çok ağlama ya da ağlayamama.
Doğum sonrası depresyonda görülebilecek fiziksel belirtiler aşağıdaki gibidir:
1. Aşırı yorgunluk, enerji azalması,
2. Uyku bozuklukları (uyumak isteyip uyuyamama ya da sürekli uykulu olma),
3. Yeme bozuklukları (çok fazla ya da çok az yemek yeme),
4. Genel bir yavaşlama hali ya da yerinde duramama,
5. Gergin olma ve rahatlayamama,
6. Libido azalması ve cinsel ilişkiden soğuma.
Doğum sonrası depresyonda görülebilecek düşünce değişiklikleri aşağıdaki gibidir:
1. Kendini eleştirme,
2. Kendini suçlama,
3. Bebeği için yeterli olmadığı düşüncesi,
4. Ani sonuçlara varma ya da karar vermekte güçlük çekme,
5. Umutsuzluğa kapılma,
6. Her şeyin en kötüsü olacağı korkusu,
7. Başkalarında daha başarısız olduğu düşüncesi,
8. Başkaları tarafından değersiz görüldüğü düşüncesi,
9. Karışık ve netleştirilemeyen düşünceler,
10. Konsantrasyon bozukluğu
11. Ölüm ve intihar düşünceleri.
Doğum sonrası depresyonda görülebilecek davranışsal değişimler aşağıdaki gibidir.
1. İnsanlardan uzaklaşma,
2. Evden dışarı çıkmama,
3. Öz bakım yetersizliği,
4. Günlük hayatın gerekliliklerini yapamama ya da fazla yapma,
5. Önceden zevkle yapabıldiği şeyleri yapamama,
6. Kontrolünü kaybetme,
7. Tartışma, bağırma.
Kimler Doğum Sonrası Depresyon Riski Taşır?
1. Daha önce depresyon yaşayanlar,
2. Hamilelik esnasında depresyon yaşayanlar,
3. Anne adayında diyabet, hipertansiyon, ortopedik, nörolojik rahatsızlıklar,
4. Erken ya da geç gebelik,
5. İstenmeyen/plansız gebelik,
6. Erken ya da geç evlilik, istenmeyen evlilik,
7. Cinsel travma öyküsü,
8. Çok çocuğun olması,
9. Zor doğum yapanlar,
10. Erken doğum, travmatik doğum,
11. Bebekte yoğun bakım ihtiyacının olması,
12. Bebekte gelişim kusurunun olması,
13. Bebek kayıpları,
14. İlişkisinde sorun yaşayanlar,
15. Hayatında mücadele etmeye çalıştığı başka zorluklar olanlar,
16. Yalnız yaşayanlar,
17. Doğum sonrasında arkadaşlarından, yakınlarından yeterli desteği alamamak, izole edilmek
18. Doğum yapan kadının annesinden destek alamaması,
19. Sosyoekonomik koşulların yetersiz olması,
20. Birinci derece yakınlarda hamilelik ve doğum sonrası psikiyatrik öykü yaşanmış olması.
Doğum Sonrası Depresyon Tedavisi
Yeni Anne Ne Zaman Profesyonel Tedavi İçin Başvurmalıdır?
Kadınların Karşılaşabileceği Başka Doğum Sonrası Sorunlar
Postpartum Depresyon Yaşayanlar İçin Öneriler
1. Duygularınızla ilgili konuşmak zor gelebilir. Ama hem bu süreci daha rahat atlatabilmeniz hem de eşinizle ilişkinizin etkilenmemesi için eşinizle duygularınızı paylaşmalısınız. Doğum sonrası depresyonda cinsel ilişkiden soğuma gibi bir durum da yaşanacağı için eşinizin nasıl bir süreçten geçtiğinizi anlaması, kendini soyutlanmış hissetmesine de engel olacaktır. Size yardım etmesini sağlayacaktır.
2. Bütün gün yalnız kalmamaya dikkat edin. Başka annelerle ya da arkadaşlarınızla görüşmek size iyi gelecektir. Sağlık ziyaretçiniz sizi destek gruplarına yönlendirebilir. Bu hem pratik hem duygusal konularda yardım alabilmenizi sağlar.
3. Size gelen yardım tekliflerini kabul edin. Yaşadığımız durumu kabullenmekten, yardım istemekten çekinmeyin. Ev işlerinde ve çocuk bakımında desteğe ihtiyaç duymanız normaldir. Bu iş yükü, doğum sonrası depresyonu yaşamayan kadınların ve erkeklerin de zorlanacağı bir durumdur. Yardım aldığınız için suçluluk hissetmeyin.
4. Ev işleriyle ilgili sorumluluklarınızı ve kendinizden beklentilerinizi azaltın. Mükemmel olmaya çalışmayın.
5. Yorulduğunuz zaman kendinize izin verin, dinlenin.
6. Beslenmenize dikkat edin.
7. Size iyi gelecek şeylere zaman ayırın. Kısa bir yürüyüş, uzun bir banyo bile rahatlatıcı bir etki sağlayacaktır.