Psikolog Nedir?
Psikolog kelimesinin sözlük anlamı “ruhbilimci” sözcüğüne karşılık gelir. Bu tanımı daha açık şekilde ifade edelim. İnsan ve hayvan davranışlarını inceleyen, normal kabul edilen davranışların dışındakileri düzeltmeye çalışan, bilgilerini bilimsel araştırmalardan alan ve insanların yaşadıkları problemleri çözmek için kullanan kişilere psikolog denir.
Psikologlar, üniversitelerin fen edebiyat fakültesi psikoloji bölümlerinden mezun olan kişilerdir. Bunun haricinde herhangi bir üniversitenin dört yıllık bölümünden mezun olan, bunun yanında psikolojinin bazı alanlarında yüksek lisans yapmış veya ücret karşılığı bazı eğitimler alan ve kendisini terapist diye adlandıran kişiler psikolog sayılmaz.
Neden İyi Bir Psikolog?
İnsan yaşamını en az biyolojik hastalıklar kadar etkileyen ruhsal problemler vardır. Bu ruhsal problemleri sebebiyle terapi desteği almak isteyen ve uzman arayışına giren çok sayıda insan mevcuttur. İnsanların özellikle psikoterapi konusunda en iyisini araştırıp bulma isteklerinin temelinde pek çok neden yer alır. Kendilerinin veya tanıdıklarının önceden yaşadıkları verimsiz terapi deneyimleri bunların başında gelir. İyi bir psikolog olmak kolay bir iş değildir. Çünkü bu meslek, yapan kişi açısından stresli ve ezici olabilir.
Diğer insanların problemlerini dinlemek, o problemlerle uğraşmak çok zordur. Hastaların duygularını ciddi ve doğru bir şekilde yönetmelerine yardımcı olmak yorucudur. Ancak bunlardan daha önemli bir husus vardır ki o da iyi bir psikoloğun öncelikle kendi kişisel sorunlarını çözmüş ve bir psikoterapi sürecinden geçmiş olması gerekir. Psikoloji uzmanların arasında, özellikle kendini psikolojik terapiye adayanların, terapi seanslarına katılması gereken ilk kişiler kendileridir. Psikanalitik kurama göre insanların meslek seçimlerinde bilinçdışı süreçlerin etkisi çok fazladır. Yani psikolog olmak isteyen pek çok insanın “kendi içsel sorunlarını çözebilmek adına” bilinçdışı olarak bu mesleğe yöneldikleri varsayılır. Bu açıdan baktığımızda herkes gibi psikoloji alanında çalışan insanlar da kendi iç dünyalarında ruhsal sorunlar yaşayabilir. Psikoterapistin başarısı, bu sorunların ne kadarını çözdüğüne ve sorunları çözme noktasında verdiği mücadele ile bağlantılıdır. Dünyada birçok ülkede psikanalitik terapi dalında eğitim veren kurum ve kuruluşlar eğitim verdikleri uzman kişilerin de psikoterapi sürecinden geçmesi şartını koşmaktadır. Psikoterapistin psikoterapi alması kendi patolojilerinin farkına varıp onları çözmesine de yardımcı olur. Hem de hastalarına uygulayacağı teknikleri birebir kendisinin deneyimlemesini sağlar. Bu onların psikolog hizmeti verirken daha nesnel olmalarına katkı sağlar.
İyi Bir Psikoloğun Özellikleri Nelerdir?
Psikolog Nasıl Olunur?
Birçok üniversite diplomasında ”psikoloji mezunu” ibaresi yazsa da, Türkiye’de bu bölümden mezun olan herkes psikolog diye adlandırılır. Bazı üniversitelerin psikoloji ve psikolojik danışmanlık gibi lisans bölümlerinde psikoterapi eğitimin verilmez. Lisans eğitimi süresince öğrencilere temel psikoloji bilgileri, psikolojik testlerin nasıl uygulanacağı, yüzeysel olarak psikoloji kuramları hakkında bilgiler ve basit terapi teknikleri öğretilir. Bunun sonucunda üniversiteden yeni mezun bir psikolog yetişkin bir kişiye yardım edebilecek psikoterapi bilgisi ve deneyimine sahip değildir.
Türkiye’de psikolojik terapi eğitimleri genellikle özel kuruluşlar tarafından verilir. Sınırlı olarak da yüksek lisans programları bu eğitimi verir. Yüksek lisans programlarındaki psikoterapi eğitimleri ağırlıklı olarak bilişsel-davranışçı alanla sınırlıdır. Ülkemizde psikanalitik alanında kapsamlı bir eğitim verecek yüksek lisans programı sayısı çok azdır.
Öyleyse iyi bir psikoloğun özellikleri nelerdir? Psikologların sahip olması gereken nitelikleri üç grupta değerlendirebiliriz. Bunlar; mesleki bilgi, psikolojik danışma becerisi ve psikolojik danışmanın kişilik özelliklerinden oluşmaktadır.
Eğer alanında uzman psikologlardan yardım almak istiyorsanız Erdem Psikiyatri'den hemen randevu alabilirsiniz.
Psikloji okuyan kişilere mesleki bilgi ve danışma becerileri üniversitede verilirken, üçüncü boyut olarak nitelendirdiğimiz psikolojik danışmanın kişilik özelliği ise daha fazla yaşadığı çevrenin etkisiyle şekillenir. Dolayısıyla birçok kişi mesleki bilgi ve psikolojik danışma becerilerine sahip olurken, sahip olunması gereken kişilik özelliklerini taşımayabilir. Lisans eğitiminden sonra psikoterapi eğitimlerini alan kişiye psikoterapist denir.
Bu açıdan iyi bir psikoloğun üniversiteden mezun olduktan sonra aldığı psikoterapi eğitimleri, süpervizyon alıp almadığı önemlidir. Ancak bir psikolojik danışmanın niteliği mesleki bilgi kadar önemlidir. Üniversiteden mesleki bilgi ve psikolojik danışma becerileri hususunda çok iyi donanımla mezun olan, buna rağmen meslek yaşamında sırf sahip olduğu olumsuz kişisel nitelikleri nedeniyle başarısız olan psikolojik danışmanlar olduğunu biliyoruz.
Bir psikoloğun meslek hayatında meydana gelen bazı sorunlar, olması gereken kişilik özelliklerine sahip olunmaması nedeniyle ortaya çıkabilir. Örneğin bir psikolojik danışman amaçlarına ulaşmada sabırlı ve kararlı değil ise, tükenmişliğini yenemiyorsa problem yaşaması kaçınılmaz olur. Psikoloğun ruhsal dinginliğinin önemi ile ilgili “Seans esnasında iki tane kaygılı insan varsa orda tedavi olmaz” sözü bu konuyu çok iyi özetler. Terapide iyileştiren faktörlerle ilgili yapılan bir araştırmada, terapide psikoterapist tarafından kullanılan tekniğin iyileşmeye etkisinin % 10 civarlarında olduğu görülmüştür. Öte yandan terapist ile hasta arasındaki sağlıklı ilişkinin iyileştirici etkisinin % 30’larda olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlarda psikoloğun uyguladığı teknikten daha çok, ruhsal dinginliğinin ve duygusunun önemli olduğu görülür.
Buraya kadar anlattıklarımızdan hareketle özet olarak iyi bir psikoloğun 7 özelliğini sıralayalım.
1. İyi İletişim
İyi bir psikolog olmak istiyorsanız, iletişim türlerinde ve sosyal yetenekler açısından tamamen uzmanlaşmanız gereklidir. Bu meslekte başarılı olmak için en temel nitelik insanlarla etkileşime geçmeyi bilmektir. Örneğin, bir seans esnasında nasıl soru sorulacağını bilmek veya bir rahatsızlığı tetikleyen etkeni bulup çıkarmak iyidir.
2. İyi Bir Dinleyici Olma
Ofisinizde rahat bir ortam sağlamanız, yolu yarıladığınız anlamına gelmektedir. Samimi bir ortam oluşturursanız, insanlar sizinle dürüstçe konuşmasını sağlarsınız. İyi bir dinleyici olmak daima karşısındakine bağlı ve açık bir tavır içinde olmak demektir. Aynı zamanda onun söylediğine ilgi göstermek anlamına gelir. Karşıdakinin sözünü kesmemeli ve onun serbestçe konuşmasına izin vermelisiniz. Hastalara konuşma aralarında sessizlik içinde yeterli boşluk bırakmak da bilgilendirici etki gösterir. Bu sessiz anlarda hastanın nasıl davrandığını gözlemleyin. El hareketleri, mimikleri, yüz ifadesinin nasıl göründüğü gibi davranışların her biri bir şeyler anlatır.
3. Empati Kurma
Kendini hastalarının yerine koymak bir psikolog için çok önemlidir. Danışanın endişe ve ihtiyaçlarını anlayabilmek için zihinsel stratejilere sahip olmak ve onun durumunun ayrıntılarına vakıf olmak gerekir. Karşınızdakini anlayabilme seviyesine ulaşmak, onun durumunu ele almaya yardım eder.
4. Güvenlik
Bu maddenin açık fikirlilikle çok benzerlikleri vardır. Güvenlik, psikoloğun kendinden ve yeteneklerinden emin olmasıdır. Eğer kendinize güvenen biri gibi görünmezseniz, karşınızdaki kişiye bu güven duygusunu vermeniz zorlaşır. Bu sizin hastaya açık, kısa ve güvenli bir şekilde izlenecek basamakları açıklamanız anlamına gelir. Açık olmamak ve karışık mesajlar vermek ise hastalara zarar veren şeylerdir.
5. İç Gözlem
İyi bir psikoloğun iç gözlem yapması çok açık fikirli olmak için çok önemlidir. Bu da kendinize bakmanız, analiz etmeniz ve kendinizi anlamanız anlamına gelir. Kendiniz hakkında bilgi sahibi olduğunuz zaman ruh halinizi yönetebilirsiniz.
Doğru psikolog seçimi tedavi sürecinin daha kısa sürede tamamlanmasına yardımcı olur. Siz de Ankara Psikiyatri merkezi Erdem Psikiyatri'nin deneyimli kadrosundan hemen destek alabilirsiniz.
6. Ulaşılır Olma
Bu özellik konfor ve anlama arasında bir yere sahiptir. Psikoloğun yanında hastanın kendini rahat hissetmesi önemlidir. Böylece hastalar kendi durumlarını, sorunlarını ve en gizli sırlarını anlatabilir. Hastalarınızın anlaşıldıklarını hissetmeleri ulaşılır olmanızı sağlar. Sorunları hakkında konuşabilmeleri için durumu kolay ve doğal kılar.
7. İyi Bir Analitik Yetenek
İyi bir psikolog hastanın anlattığı şeyi nasıl yorumlayacağını bilmelidir. Konuşmayı kesemeyeceğiniz için, konuşmadaki önemli parçaları çekip alabilmelisiniz. Önemli olanları seçip önemsizleri bırakmayı bilmelisiniz. Bu özellik size daha iyi meditasyon teknikleri uygulamanızı sağlar. Ayrıca bu bir tedavi planı yapmak ve tedavi sürecini değerlendirmek için gerekli bir görevdir.