Koruyucu Aile Nedir?

Koruyucu aile; çeşitli sebeplerden ötürü biyolojik ailesi ile birlikte yaşayamayan çocukların sorumluluklarını alan, onların eğitim, bakım ve yetiştirme görevlerini üstlenen aile ya da kişilerdir. Bu kişiler, devlet denetimi altında gönüllü veya ücretli olmak üzere iki farklı şekilde koruyucu ailelik görevini üstlenebilir.

Koruyucu aileliğin amacı, koruma ve bakım altında bulunan çocukların geçirmekte oldukları zorlu süreçleri örselemeden, sağlıklı bir şekilde sürdürmelerini sağlamaktır. Bu süreçte çocuğun koruyucu ailesi, ilgili kurum ile işbirliği yaparak onun çevresi ve geleceğiyle olan ilişkilerini iyileştirip hayatına devam etmesine yardımcı olur.

0-18 yaş aralığındaki çocukların devlet kurumları altında güvenlikleri sağlansa da bu süreç, onlar için olumsuzluklara gebe olabilir. Çünkü çocukların kurum bakımında ev ortamından farklı olarak sevgi, şefkat gibi duyguları birebir deneyimlemesi mümkün olmayabilir. Bu bağlamda koruyucu aile ile tüm merak edilenleri sizler için kalem aldık.

Koruyucu Aile Nasıl Olunur?

Koruyucu aile nasıl olunur diye araştırmada bulunan kişi ya da çiftlerin öncelikle T.C. vatandaşı olması gerekir. Ardından yaş, eğitim ve gelir durumlarında ideal bir düzene sahip olmaları beklenir. Kişi ya da çiftler, eğer koruyucu aile şartları karşısında ideal özelliklere sahipse devlet denetimi altında bu görevi üstlenmeye hak kazanır.

Eğitim düzeyi, koruyucu ailelik için devlet tarafından aranan önemli bir kriterdir. Bu bağlamda, seçilecek bakım modeline göre beklenen veya faydalı görülen birtakım eğitim düzeyi farklılıkları mevcuttur. Örneğin, kademe eğitiminin seçilecek modele bağlı olarak faydalı görülebildiği gibi zorunlu kılındığı yerler de vardır. Bu yüzden seçmeyi düşündüğünüz modeli ve gerekliliklerini detaylı bir şekilde araştırmanız önerilir.

Koruyucu Aile Olma Şartları

T.C. vatandaşlığına mensup, 25-65 yaş aralığında, en az ilköğretim mezunu olan, düzenli bir gelire sahip kişi ya da çiftler koruyucu aile olma şartları için yeterlidir. Bu süreçte koruyucu aile olmak isteyen çiftlerin halihazırda çocuk sahibi olması sorun teşkil etmez.

Koruyucu Aile Yönetmeliği kapsamında başvuran kişilerden sağlık raporu, adli sicil kaydı, öğrenim belgesi ve maaş bordrosu gibi evraklar istenir. Ayrıca çocuk ve koruyucu ailenin ilişkileri bağlamında önem taşıyan temel mesleki değerlendirmeler incelenir. Koruyucu aile olmanın zorlukları karşısında güçlü kalabilecek kişi ya da çiftler, ilgili şartları karşıladığı takdirde bu görevi 

Koruyucu Aile Başvurusu Nereye Yapılır? 

Koruyucu aile başvurusu yapmak isteyen kişiler, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın il müdürlüklerini ziyaret ederek, başvurularını yapabilir. Koruyucu aile bekleme süresi başvurunun sonrasında, 6-8 ay arasında değişkenlik gösterir.

Gönüllü Aile ile Koruyucu Aile Arasındaki Fark Nedir?

Kişi ya da çiftler, bakım kuruluşlarında kalan ve bakım altında bulunan çocuklarla gönüllü olarak vakit geçirmek istediklerinde gönüllü ailelik yapmış olurlar. Bu kişiler, gönüllü ailelik kapsamında çocuklarla etkinlik ve çalışmalarda bulunabilir, hatta özel günlerde evlerinde misafir edebilirler. Oysa koruyucu ailelikte çocuk, devlet denetimi altında ilgili kişilere emanet edilir.

Ülkemizde sıkça karıştırılan konulardan biri de evlat edinme ile alakalıdır. Zira birçok insanın, çağrışımsal olarak koruyucu aileliği evlat edinme ile karıştırdığı görülür. Oysaki evlat edinme statüsüne sahip çocuklar, koruyucu ailelikte olanın aksine terk edilen ya da biyolojik ailelerinin rızalarının alındığı çocuklardır. Ayrıca koruyucu ailelikte çocuğun 18 yaşına kadar soyadını değiştirmesi ve yasal mirasçı olabilmesi söz konusu değildir.

Hangi Çocuklar Koruyucu Aileye Yerleştirilebilir?

Biyolojik aileleri hayatta olmasına rağmen onların yanında kalması uygun olmayan, ebeveynleri ile arasındaki hukuki bağ devam ettiği için evlat edindirilmesi mümkün olmayan çocuklar koruyucu aileye yerleştirilebilir. Devlet denetimi altına alınan bu çocukların koruyucu aileye yerleşmesi için ebeveynlerinden izin alınmasına gerek yoktur.

Koruyucu Aile Olmakla İlgili Diğer Detaylar Nelerdir?

Seçim özgürlüğü ve sağlanan şartların niteliği burada kişilerin merak ettiği konulardan bazılarıdır. Üstelik bu hususta koruyucu aile çocuğu seçebilir mi, sorusu da sıklıkla gündeme gelir. Evet, koruyucu aile bakmak istediği çocuğu seçebilir. Yaş ve cinsiyet konusunda adaylara bu özgürlük tanınsa da süreç kapsamında uzmanlar tarafından kendilerine en uygun olabilecek seçenekler hakkında yönlendirme yapılır.

Koruyucu aile çocuğa kaç yaşına kadar bakar, sorusu da kişilerin merak ettiği konular arasındadır. Bu sorunun cevabı çocuğun neden korunma altına alındığına bağlı olarak değişiklik gösterir. Dolayısıyla çocuğun uzun yıllar boyunca sizinle kalabilme imkânı olduğu gibi belli bir müddet sonrasında öz ailesine döndürülme ihtimali de mevcuttur. Ancak bu uygulamada sıklıkla çocukların koruyucu ailelerinin yanında reşit oldukları, sonrasında da yine onlarla yaşamaya devam ettikleri gözlemlenir.

Koruyucu Ailelere ve Yerleştirilen Çocuklara Hangi Olanaklar Sağlanır?

Koruyucu ailelere; baktıkları her çocuğa özel olarak bakım, eğitim ve yerleştirme harcamaları için fon sağlanır. Bu sayede koruma altına alınan çocukların gelişim süreci olumlu bir şekilde desteklenir. Ayrıca özel zorlukları ya da ihtiyaçları bulunan çocuklar için bu ücret, %50 oranında artırılarak ödenir. Bunların tümünü koruyucu aile ücretleri çatısı altında toplamak mümkündür.

Ödenen ücret, her öğretim yılı başlangıcında eğitim masrafları karşılığı olarak 3 katına çıkar. Giyim masrafları kapsamında ise yılda 2 kez ödenen bu ücret 2 katına çıkarılır. Yaş ve eğitim durumlarına bağlı olarak çocuklara aylık harçlık verilir.

Erdem Psikiyatri Merkezi sizin için iyi bir alternatif olacaktır. Psikolog randevusu ve online psikolog hizmetleri için bizim ile iletişim kurabilirsiniz. 

Koruyucu aileyle birlikte yaşayan çocukların sağlık harcamaları da GSS kapsamında karşılanarak destek sağlanır. Bu noktada 18 yaşını tamamlayıp eğitimine devam eden çocukların korunma kararı uzatılarak ihtiyaçları karşılanmaya devam eder.

Bir meslek edinme amacıyla kamu ya da özel eğitim kuruluşlarına müracaat edecek olanların ücretsiz kontenjan imkânından yararlanma durumları değerlendirmeye alınır. Bu süre boyunca yapılan masraflar da devlet tarafından karşılanır.

Farklı İllerden Gelen veya Yabancı Uyruklu Çocuklar Koruyucu Aile Yanına Yerleştirilebilir Mi?

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın denetimi altında, iller arası eşleştirme yoluyla farklı bir şehirde yaşayan çocuklara koruyucu aile olabilirsiniz. Özellikle deprem gibi doğal afetlerden etkilenen çocuklar için yapılmak istenilen bu işlem, devlet denetimi altında gerçekleştirilir. Ankara koruyucu aile hizmeti hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için il müdürlükleri ile iletişime geçebilirsiniz.

Yabancı uyruklu çocuklar için de koruyucu aile olmak mümkündür. Suriye, Afganistan ve Irak gibi savaş bölgelerinden kaçıp Türkiye’ye sığınan çocuklar, buradaki koruyucu ailelerinin yardımıyla yeniden hayata tutunma şansına sahip olur. 

Koruyucu Aile Hizmet Bakım Türleri Nelerdir?

Koruyucu aile yönetmeliği çocukların başvuruda bulunan kişilere emanet edilmesini zaman, yakınlık ve deneyim gibi farklı hususlar özelinde ayrıştırılmıştır. Bu hususlar, kendi içlerinde farklı şart ve dinamiklere sahip olsalar da esasen çocuğun sağlıklı bir ortamda yaşamasını amaçlar.

Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli

Anne-baba dışında kan bağı bulunan dayı, hala, amca, büyükbaba vs. akrabalara ek olarak çocuğun iletişiminin olduğu bakıcı veya komşu gibi kimselerce üstlenilen bakım şeklidir. Bu model, çocuğun psikolojik olarak kendini en rahat hissedebileceği ortamı hazırlar.

Geçici Koruyucu Aile Modeli

Acil olarak korunması gereken, hakkında hizmet planı oluşturulmayan, kuruluş bakımına yetiştirilemeyen ya da kendisi için öngörülen hizmet modelinden henüz yararlanamayan çocukları kapsar. Bu süreç, genellikle birkaç ayı kapsar ve çocuğun koruyucu ailenin yanına yerleştirilmesiyle sona erer.

Süreli Koruyucu Aile Modeli

Biyolojik ailelerinin yanına hemen dönme imkânı bulunmayan ya da henüz bir koruyucu ailenin yanına yerleştirilemeyen çocuklara uygulanan bakım yöntemidir. Koruyucu aile modelinin uygulandığı bu süreçte çocukların devlet denetimindeki bakımına devam edilir.

Uzmanlaşmış Koruyucu Aile Modeli

Lisans eğitimine sahip ya da pedagojik olarak yeterliliği bulunan kişiler tarafından özel durumdaki çocukların korunma altına alınmasıdır. Bu süreçte, bakanlık tarafından kişi ya da çiftlerin profesyonel derecede yeterliliğe sahip olması beklenir.

Koruyucu Aile Çocuğu Evlat Edinebilir Mi?

Koruyucu aile statüsüne sahip bir çocuk devlet izin verdiği sürece evlat edinebilir. Ancak böyle bir düşüncesi olan kişi ya da çiftlere aşamalı olarak koruyucu ailelik sonrasında evlat edinme önerilir. Zira iki kavram arasında bariz farklar mevcuttur. Üstelik devlet koruması altındaki çocukların da statülerinde farklılıklar gözlemlenir. Bu yüzden ilk etapta koruyucu aileliği tercih etmek hem çocuk hem de sizin için daha faydalı olacaktır.

Koruyucu ailesi ile yaşayan çocuğun öz anne-babasından onay alındığı takdirde evlat statüsüne geçilebilir. Bu aşamada çocuk koruyucu aileyle 1 yıldan daha uzun süre birlikte kalmışsa evlat edinme sırasında diğer adaylarla eşleştirilmez. Onun yerine halihazırda beraber olduğu koruyucu ailesine öncelik tanınır. Çünkü bu aile, Medeni Kanun gereğince 1 yıllık bakım süresini tamamlamıştır.

Çocuğun biyolojik ailesi ile uzun süreler boyunca görüşmemesi statü değişikliğine yol açabilecek bir durumdur. Bu süreçte öz ailesi ile sağlıklı bir iletişim ortamı olmayan çocuk için koruyucu aile, kuruma dilekçe yazarak statü değişikliği talebinde bulunabilir. Böyle durumlarda sosyal hizmet uzmanı ve kurum, çocuğun mutlak faydasına yönelik bir yaklaşım sergilemek zorundadır. 

Koruyucu Aile Yanındaki Çocuklar Biyolojik Aileleriyle Görüşebilir Mi?

Koruyucu aile yanında bulunan çocuk, biyolojik ailesi ile görüşme hakkına sahiptir. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından uygun görüldüğü halde gerekli organizasyon yapılarak çocuğun biyolojik ailesiyle buluşması sağlanır. Bu buluşma, sosyal çalışma görevlilerinin eşliğinde gerçekleşir.

Engelli Çocuklar Koruyucu Aileye Yerleştirilebilir Mi?

Engelli çocuklar da koruyucu aile hizmetinden faydalanarak koruma altına girebilir. Güncel verilere göre ülkemizde koruyucu ailelerde kalan çocukların %10’unda engel durumu vardır. Hatta bu şartlar altındaki çocukların koruyucu aile ücretleri artırımlı olarak 1.5 katı halinde ödenir.

Koruyucu Aile Olarak En Fazla Kaç Çocuğa Bakılabilir?

Bakanlık, koruyucu aile hizmeti kapsamında kişi ya da çiftlere 3 çocuğa kadar yerleşim imkânı sağlar. Burada kardeş çocuklarının bir arada tutularak aynı eve yerleştirilmesine özen gösterilir. Ancak ideal düzenin sağlanması için gerekli olan şartlar dikkatle değerlendirildikten sonra bir sonuca varılır.

Koruyucu Aile Hizmeti Hangi Nedenlerden Dolayı Sona Erdirilir?

Koruyucu ailenin, mevzuatta bulunan görev ve yükümlülükleri uygulamaması halinde bu hizmet sona erdirilebilir. Çocuğun faydalanacağı hizmet modelinde değişiklikliğe gidilmesi ya da koruma kararının kaldırılması halinde yine sona erme durumu vardır. Hatta koruyucu aile, belirteceği herhangi bir nedenle bu hizmeti sürdürmekten vazgeçebilir.

Ankara Koruyucu Aile ve daha bir çok merak edilen tanı ve tedavi için Ankara Psikiyatri Merkezi Erdem Psikiyatri ile iletişim kurabilirsiniz.