Sosyal Fobi Nedir?
Sosyal Anksiyete (kaygı) Bozukluğu ya da toplum arasında kullanılan adıyla Sosyal Fobi; bireyin diğer bireyler tarafından eleştirilme, seyredilme ve yargılanabileceği kaygısını taşıdığı toplumsal ortamlarda, kişinin hata yaparak başkalarının önünde rezil olacağından, küçük düşeceğinden veya utanç duyacağından korktuğu bir kaygı bozukluğudur.
Sosyal Fobi rahatsızlığı olan bireyler başkalarıyla etkileşimde bulunarak yapılması gereken eylemleri üstlenmekten çekinir ve korkarlar. Örnek vermek gerekirse; sosyal fobisi olan bireyler genellikle sosyal hayat içinde yaşanabilecek market alışverişi, birisine yol tarifi sormak, güvenliğe selam vermek gibi etkileşimlerde bile yoğun kaygı ve korku durumu yaşayabilirler. Korkunun bir sonucu olarak, kişi aşırı sıkıntı içinde bazı sosyal ortamlardan kaçabilir.
Tedavi edilmeyen sosyal fobi, bireyin okul, iş, sosyal hayat ve ilişkileri de dahil olmak üzere günlük yaşamını bozabilir. Topluluk önünde kendilerini ifade etmekten korkarlar. Sosyal fobi; kendi kendine iyileşmeyen kronik bir rahatsızlıktır, ancak psikoterapi tedavi ile hastalığın iyileşmesi mümkündür.
Sosyal Fobi Hangi Yaşlarda Başlar?
Sosyal anksiyete bozukluğu genellikle ergenlik dönemi olan 11-13 yaş civarında ortaya çıkar. Çocuklukta yaşanılan kötüye kullanım, zorbalık, başarısız olma korkusu veya dalga geçme gibi olumsuz durumların yaşanması ile bağlantılı olabilir.
Sosyal Fobinin Ortaya Çıkma Nedenleri Nedir?
Sosyal fobi olmanın nedenleri arasında genetik yatkınlığın rolü çok büyük olmasa da etkisi vardır. Akrabaları arasında sosyal fobik olanların bu hastalığa yakalanması daha muhtemeldir.
En önemli etkenlerden biri, beyinde bir takım kimyasal ve elektriksel bozuklukların olmasıdır. Özellikle serotonin adlı kimyasal madde, sosyal fobiklerin beyninde normalden azdır ya da iletiminde sorunlar vardır. Sosyal fobisi olan bireyler genellikle ilkokul yıllarında yaşadıkları travmatik olaylara maruz kalmıştır. Örnek verecek olursak: Öğrenci sınıfta bir hata yapmıştır ve arkadaşları onunla alay etmiştir. O da kendisinin arkadaşları arasında küçük duruma düştüğünü hissederek utanmış ve bazı bedensel etkiler göstermiştir. Gelecekte yine hata yaptığı anki ortama benzer bir ortam oluştuğunda önceki deneyimi hatırlayacak ve belirtiler ortaya çıkacaktır.
Ebeveynleri genelde aşırı derecede koruyucu ya da baskıcı, duygusal bağdan yoksun ve katı olan çocuklarda, çocuğa karşı büyük beklentilere girilir ve çocuk bunu başaramayınca cezalandırılır, çocukta başarısız olma duygusunun artmasına neden olunur.
Maddi durumu ve sosyal konumu yetersiz, hiç evlenmemiş, işsiz ve eğitim düzeyi yüksek olmayanlarda da sık sık görülen bir rahatsızlıktır. Hastalığın erken dönemlerinde toplum içine çıkmama da sosyal fobinin gelişmesine neden olur. Çocukluğunda çekingen olan bireylerde sosyal fobinin olması ihtimali çok daha yüksek hale gelir.
Sosyal Fobi Belirtileri Nelerdir?
Her korkunun sosyal fobi belirtisi olduğunu söylemek doğru değildir. Sosyal Fobi rahatsızlığı olanların korkuları, diğer korkularla kıyaslanması yersizdir. Normalde her insanda kalabalığa çıkarken, toplum önünde konuşurken, yeni biriyle tanışırken bir heyecan ve stres olur. Bunlar normal olanlardır. Bireyin hayatında korku duyabilmesi için gerçekten anlamlı bir olay varsa bu gibi durumlarda sosyal fobiden bahsedemeyiz.
a. Fiziksel Belirtiler:
- Çarpıntı,
- Ağız kuruması,
- Nefes darlığı,
- Titreme,
- Terleme,
- Yüz kızarması,
- Kekeleme,
- Ses titremesi,
b. Zihinsel Belirtiler:
- Sevilmediğini ve güçsüz olduğunu ifade eden düşünceler,
- Kaygıyı bastırma
- Herkes tarafından beğenilme isteği
- Mükemmeliyetçilik
c. Davranışsal Belirtiler:
- Toplum içinde telefonla görüşememek,
- Tanımadığı birinin gözlerinin içine bakamamak,
- Hayallere dalma,
- Toplum içinde bir şeyler yiyip içememek
- Genel tuvaletleri kullanamama
Sosyal Fobi Nasıl Tedavi Edilir?
Hastanın durumuna göre psikoterapi ve ilaç tedavisi ile birlikte veya tek başına kullanılabilir.
Sosyal fobi yada sosyal anksiyete bozukluğu tedavisi konusunda bilgi almak için erdempsikiyatri.com/iletisim sayfasından bize ulaşabilirsiniz.