Nomofobi Nedir? Belirtileri Nelerdir? 

Nomofobi, cep telefonundan uzak kalma korkusu olarak tanımlanan psikolojik bir rahatsızlıktır. Çağın yeni hastalığı olarak da değerlendirilen nomofobi sendromu, akıllı cihazlara olan bağımlılığı öne çıkarır. 
Özellikle gençlik çağında sıkça karşılaşılan nomofobik davranışların başında cep telefonu ve tablet gibi cihazlardan uzak kalınamaması yer alır. Kişiden kişiye davranışlar değişse de cep telefonundan bir an bile ayrı kalmak istenmemesi nomofobi sendromunun belirtileri arasındadır. 

Nomofobi oluşumunu tetikleyen teknoloji çağındaki gelişmeler, insanların iletişimsizlik korkusunu artırmaktadır. Birbirinden farklı belirtilerle ortaya çıkan nomofobi sendromu, gelişen akıllı cep telefonları sebebiyle daha da geniş bir kitlede kendini göstermeye başlamıştır. 

Nomofobi hastalığı nedir ve belirtileri nelerdir gibi sorulara dair tüm cevaplar, yazımızda detaylı şekilde ele alınmıştır. Kendinizde veya yakınlarınızda nomofobi sendromuna dair belirtilerin olup olmadığını anlamak için başlıklarımızı inceleyebilirsiniz. 

Nomofobi Nedir? Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?

Nomofobi akıllı cihaz bağımlılığı ve iletişimsizlik korkusudur. Dijital cihazlara olan alışkanlık sebebiyle gelişen nomofobi hastalığı, yaşam kalitesini ve akademik başarıyı olumsuz şekilde etkiler. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde şiddetli şekilde kendini gösteren nomofobi hastalığı, cep telefonunda yapılan işlemlere karşı ekstra duyarlılık oluşturur. 

Bebeklik döneminden itibaren akıllı telefon ve tabletlere alıştırılan çocuklar, çizgi film ve oyun gibi etkinliklerden ayrı kalmak istemezler. Bu durumun sonucunda da bebeklikten itibaren nomofobik davranışlar sergilenmeye başlanır. 

Özellikle z kuşağı olarak tanımlanan gençlerde bilgisayar, internet, tablet ve telefona karşı aşırı duyarlılık görülür. Kişiler telefona ya da bilgisayara erişemediği zamanlarda, strese bağlı aşırı korkuyla karşı karşıya kalır. 
Hayatın her anında kendini gösterebilen nomofobi hastalığı, kişilerin kendini güvensiz hissetmesi sebebiyle tetiklenir. Cep telefonu ve bilgisayarla eğlenceli vakit geçiren kişiler, bu cihazlardan uzaklaşmak zorunda kalınca tehlike duygusuyla karşılaşır. 

Özellikle okul gibi disiplinli alanlarda bilgisayar, tablet ve telefon kullanımının kısıtlanması nomofobi ataklarını tetikleyen faktörlerdendir. İnternet bağlantısı ve akıllı telefonlardan herhangi bir sebeple kopan kişilerin stres seviyesi artmaya başlar. 

Nomofobi Belirtileri Nelerdir?

Her yaş grubunda ortaya çıkabilen ve farklı oranlarda kendini gösteren nomofobi belirtileri, psikolojik sağlığı olumsuz etkiler. Bu bağlamda akıllı cihazlara olan aşırı ilginin kaynağı olan nomofobi ve telefon bağımlılığı, aşağıdaki bulgularla tespit edilebilir:

●İnsanların duygu ve düşünce yapısını her açıdan etkileyen nomofobi sendromu, telefonların sebepsiz yere ele alınmasıyla kendini gösterebilir. Cep telefonları çalmasa ve herhangi bir bildirim gelmese bile cihazlar sürekli kontrol edilir. 
●Uyku öncesinde cep telefonlarını kontrol etmek ve uykuya dalana kadar cihazdan gözünü ayırmamak, nomofobi hastalığının bulguları arasındadır. 
●Cep telefonu ve tablet gibi cihazların sürekli erişilebilecek noktada tutulması nomofobi belirtilerinden sayılabilir. Cihazların aynı odaya konulması, yastık altında tutulması veya her an baş ucunda kalması da nomofobi belirtilerindendir. 
●Sabahları kalkar kalkmaz ilk iş olarak cep telefonlarına bakmak nomofobi hastalığından söz ettirebilir. 
●Cep telefonu ve tablet gibi cihazlar olmadan evden ve odalardan uzaklaşamamak nomofobi hastalığını işaret eder. 
●Cep telefonlarını sürekli elde taşımak ve üzerinde bulundurmak hastalık bulgusu sayılabilir.
●Cep telefonlarının ekranını sürekli açık tutarak kapanmasına tahammül edememek, nomofobi belirtisidir.
●Nomofobi hastaları birden fazla akıllı cihaza sahip olabilir. Tüm akıllı cihazlara da aynı oranda bağlılık ve hassasiyet göstermeleri muhtemeldir. 

●Cep telefonu, bilgisayar ve tablet gibi cihazlara ait şarj aletlerini nomofobi hastaları hep yanlarında taşımak ister. 
●Cihazların şarjının bitme korkusuna karşı, nomofobi hastaları powerbank gibi alternatiflere önem vermektedir. 
●Cep telefonu ve diğer akıllı cihazların zarar görmesine dair şiddetli korkular öne çıkar. Bu cihazların kullanılamaz durumda olmasına karşın nomofobi hastaları sürekli yedekleme ihtiyacı hissederler. 
●Cep telefonu faturalarının ödenmemesi, internetin bitmesi ya da cihazların şebekesinin çekmemesi gibi durumlar, nomofobi hastaları için büyük stres kaynağıdır. 
●Nomofobi hastaları, cep telefonu ve internetin çekmediği ortamlara girmek istemez. 
●Cihazları sürekli kontrol etme ihtiyacının oluşması ve bildirim geldi düşüncesinin akıldan çıkmaması nomofobi hastalarını telefona bağımlı hâle getirir. Telefonlarını sıkça kontrol eden bu kişiler, her an birisi arayacakmış gibi davranır. 
●Nomofobik kişiler tarafından cep telefonları başta olmak üzere, tablet ve bilgisayar gibi akıllı cihazlara ciddi miktarda para harcanır. Cihazların yeni modellerini hemen almak istemek ve ihtiyaç olmadığı hâlde bir üst ürüne geçmek nomofobi belirtileri arasındadır.
●İnternetin kotasının sürekli olarak aşılması gibi ekstrem durumlarla karşılaşan nomofobi hastaları, bu durumu kontrol edemez. 

Nomofobi (Telefon Bağımlılığının) Zararları Nelerdir?

Nomofobi nedir ve zararları nelerdir türündeki sorular, psikolojik ve fiziksel olarak iki ayrı pencereden incelenebilir. Sürekli telefona bakma ve akıllı cihazlara bağımlı olma durumu, kişilerin fiziksel ve zihinsel sağlığını olumsuz etkiler. 

Nomofobi ile ilgili makaleler kapsamında sıkça ele alınan fiziksel zararlar aşağıda sıralanmıştır:

●Telefonun sürekli tutulduğu el ve parmaklarda uyuşukluk hissinin oluşması.
●Karpal tünel sendromuna kadar devam eden eklem sorunları.
●Sürekli tekrarlayan şiddetli gerilim tipi baş ağrıları.
●Baş dönmesi ve denge kaybı.
●Beslenme düzeni bozukluğu ve sindirim sistemi problemleri.
●Uyku düzensizliği ve buna bağlı gelişen halsizlikler.
●Bel, boyun ve sırt bölgesinde fıtığa kadar ilerleyen ağrı oluşumu.
●Gözlerde kuruma ve batma hissinin oluşması.
●Gözlerin görme kalitesinde düşüşler.
●Gözlük numarasının ilerlemesi.

Nomofobi makale örneklerinde öne çıkan, hastalığın psikolojik ve patolojik zararları aşağıda detaylandırılmıştır:

●Kişilerde depresyon etkilerinin ortaya çıkması ve sürekli mutsuzluk hissinin oluşması.
●Yalnızlık hissinin tekrarlanması ve bunalıma doğru ilerlemesi.
●Telefon bağımlılığı sebebiyle aksatılan işlere karşı suçluluk duygusunun oluşması.
●Kişilerin odaklanma problemi ile başa çıkmak zorunda kalması.
●Eğitim hayatına olan ilgide düşüşlerin meydana gelmesi.
●Sürekli tekrarlanan stres kaynaklı kaygı bozukluklarının meydana gelmesi.
●Öfke kontrol problemleri.
●Kişilerde yoksunluk hissinin gelişmesi.
●Sosyal hayatın içine girmekten korkulması.
●Sürekli tekrarlanan kendini savunma hissiyatı.
●Kişilerin sorumluluk almaktan korkması ve mevcut işlerini boşlaması.
●Sebebi belli olmayan ruh hâli bozuklukları.

Telefon bağımlılığı nedir sorusuyla sıkça karşılaşılmasına yol açan nomofobi, kişilerin akademik hayatına büyük darbeler vurmaktadır. Özellikle lise ve üniversite sınavı gibi önemli dönüm noktalarında olan kişiler, nomofobi sebebiyle yeterli başarıyı elde edemezler.

Okul ve iş hayatındaki başarıyı her yönden kötü etkileyen nomofobi hakkında yapılan araştırmalarda çok ciddi odaklanma ve anlama sorunlarını tetiklediği belirlenmiştir. Kişilerin derslerine ve elindeki işlerine yoğunlaşmasını engelleyen nomofobi hastalığı, zaman yönetimini engellemektedir. 

Nomofobi (Telefon Bağımlılığı) Tanısı Nasıl Konulur?

Telefon bağımlılığından kurtulmak için uzman psikologlar tarafından kişilere psikolojik test uygulanır. Bu testlerde kullanılan nomofobi ölçeği, kişilerin telefon ve diğer akıllı cihazlara hangi derecede düşkün olduğunu kanıtlar. 

Ayrılık anksiyetesi durumu ile benzerlik gösteren nomofobi sendromu, hastalarda şiddetli bulguları ortaya çıkarır. Telefon ve akıllı cihazlardan ayrı kalan kişilerin nomofobi hastası olup olmadığını saptamak için aşağıdaki psikolojik ve fiziksel belirtiler dikkate alınır:

●Şiddetli kalp çarpıntısı.
●Kan basıncının sebepsizce yükselmesi.
●Nefes almada güçlük çekilmesi.
●Anksiyete bozukluğunun gelişmesi.
●Mide bulantısı.
●Bir anda ortaya çıkan titreme.
●Baş dönmesi ve denge kaybı.
●Depresyon belirtilerinin ortaya çıkması.
●Kişilerin kendini rahatsız ve güvensiz hissetmesi.
●Korku ve panik hislerinin tüm duyguları bastırması.

Telefon bağımlılığının tespit edilmesi adına uzmanlar tarafından uygulanan nomofobi testinde, aşağıdaki kriterler dikkate alınır:

●Kişilerin herhangi bir obje ya da duygu karşısında mantıksız hareket edip etmediği.
●Korkunun kaynağı olan nesne ya da olaylara karşı endişelerin gelişmesi.
●Kişilerdeki korku seviyesinin dengesiz şekilde artarak kontrolden çıkması.
●Korkuyu tetikleyen tüm durumlardan kaçma isteğinin olup olmadığı.
●Hastalarda fobi kaynaklı garip alışkanlıkların gelişip gelişmediği.

Yukarıda sıralanan kriterler dikkate alınarak nomofobi hastalığının teşhisi yapılmaktadır. Hastalığın seviyesi ve kişilere olan etkisi saptandıktan sonra tedavi süreci başlatılır. 

Nomofobi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Telefon bağımlılığından nasıl kurtulunur sorusunu akıllara getiren nomofobi hastalığı, gerekli durumlarda ayakta ya da yatarak tedavi edilir. Uzman psikologlar tarafından takibi gerçekleştirilen telefon bağımlılığı tedavisi için 4 ana soru dikkate alınır:

●Kişiler iletişim kurmakta zorlanıyor mu?
●Bağımlılık duygusu ağır basıyor ve bu cihazları kaybetmekten korkuyor musunuz?
●Bilgiden mahrum kalma korkusu oluşuyor mu?
●Akıllı cihazların sunduğu faydaları terk edebilir misiniz?

Yukarıda sıralanan sorulara alınan yanıtlar, hastalığın tedavi sürecini ciddi anlamda etkiler. Hastalığın oluşturduğu risklerin seviyesini ölçmede etkili olan bu anketin ardından kişilerdeki diğer psikolojik ve fiziksel semptomlar da dikkate alınmaktadır. 

Yapılan araştırmaların arından nomofobi tedavisi için ilaçlı ve uygulamalı tedavi süreci planlanır. Kişilerin bağımlı olduğu cihazlar belirlenerek gün içindeki kullanım süresi kısıtlanmaya başlanır. Bireysel tedavi olarak ele alınan nomofobi iyileşme sürecinde aşağıdaki uygulamalar takip edilerek süreç ilerletilir:

Zamanlama: 

Nomofobi hastalarının telefon kullanımı süresini planlaması talep edilir. Özellikle akşamları yoğunlaşan telefon kullanımını azaltmak gerekir. Gün içinde birkaç saat boyunca telefonlara bakılmaması istenir. 

Sosyal Medya: 

Nomofobik teknoloji bağımlılığını tetikleyen en önemli unsur, sosyal medyaya olan ilgidir. Kişilerin sosyal medyaya olan ilgisi azaltılarak nomofobi ataklarının zaman içinde kontrol altına alınması hedeflenir. Kişilerin sosyal medyada geçirdikleri süreyi, insanlarla yüz yüze görüşmeye çevrilmesi talep edilir. 

Bildirimler: 

Uygulamalara ait tüm bildirimlerin kapatılması tedavinin önemli adımlarından bir tanesidir. Telefon bildirimlerinin fazlalığı, cihaza olan ilgiyi artırırken ekrana bakma süresinin de uzamasına yol açar. 

Temizlik: 

Akıllı cihazlarda yer alan oyun, uygulama ve fotoğraf gibi unsurlar, nomofobi belirtilerinin artmasına yol açar. Cihazlarda dikkat çeken tüm uygulamaların silinmesi talep edilir. 

Telefon bağımlılığı nasıl geçer sorusu için gerekli tedavi ve tavsiyeleri sıraladıktan sonra dijital detoks sürecini de ele almakta fayda vardır. Nomofobik belirtilere sahip olan kişilerin, günün büyük bir kısmında herhangi bir akıllı cihazla vakit geçirmemesi detoksun asıl amacıdır. 

Akıllı telefon bağımlılığını büyük oranda kontrol etme fırsatı sunan dijital detoks, tedavi kapsamında ya da uzman desteğiyle uygulanabilir. Ankara nomofobi tedavisi kapsamında destek alarak uzman kontrolünde dijital detoks sürecine dâhil olabilirsiniz. 

Yaşadığınız tüm teknoloji bağımlılığı sorunları için destek alabileceğiniz Erdem Psikiyatri, hastalığın kaynağına inerek fiziksel ve patolojik problemlerin kontrol edilmesine yardımcı olacaktır. 

Hastaların ve nomofobi adaylarının tedavi sürecini yakından takip eden Erdem Psikiyatri, uzmanların yakın takibiyle telefon bağımlılığının büyük oranda azaltılmasına katkı sağlar. Nomofobi hastalığına dair her türlü bilgi ve destek için online şekilde randevu alabilirsiniz